Studimi, nxori në dritë shtrirjen e plotë të kësaj mrekullie nëntokësore…
Në hapësirat e thata të Brazilit verilindor, një pamje e jashtëzakonshme është shfaqur nga hapësira, një rrjet i lashtë dhe masiv me kodra termitesh, të shpërndara në një sipërfaqe prej rreth 88,000 miljesh katrorë. Kjo strukturë e shtrirë, e ndërtuar nga termitet e vogla Syntermes dirus, ka qenë duke e formësuar në heshtje peizazhin për më shumë se 3,800 vjet. Deri vonë, këto kodra dukeshin si grumbuj të rastësishëm, por imazhet e reja satelitore, të kombinuara me gjetjet nga një studim i botuar në Current Biology (2018), zbulojnë një metropol të ndërlikuar dhe të organizuar me shumë kujdes.
Studimi, i kryer nga studiues të Universitetit të Salfordit dhe Universidade Estadual de Feira de Santana, nxori në dritë shtrirjen e plotë të kësaj mrekullie nëntokësore, duke treguar se si këto termite kanë krijuar një nga strukturat më të mëdha të ndërtuara nga insektet në Tokë. Kodrat e termiteve që arrijnë deri në 2.2 metra lartësi dhe 29.5 metra gjerësi nuk janë thjesht grumbuj të rastësishëm dheu. Ato janë mbetjet e një sistemi trafiku nëntokësor që këto insekte të zellshme e kanë ndërtuar për mijëvjeçarë.
Qëllimi i tyre? Të transportojnë mbeturinat e gjetheve dhe të krijojnë një mjedis të qëndrueshëm jetese nën kushtet e ashpra të shkretëtirës. Ndërsa termitet hapin tunele nën sipërfaqe, ato e shtyjnë tokën lart përmes boshteve të përkohshme, duke formuar grumbuj të përhershëm që mund të zgjasin me shekuj. Këto kodrina, të bëra nga argjila e paketuar, janë strukturat më të mëdha të ndërtuara nga insektet në Tokë, dhe shkalla dhe preciziteti i tyre sfidojnë atë që dimë rreth aftësisë së natyrës për të krijuar sisteme të organizuara dhe efikase.
Me 200 milionë kodra në të gjithë shkretëtirën, zhvendosja e tyre e kombinuar e tokës mund të rivalizojë me vëllimin e 4,000 Piramidave të Mëdha të Gizës. Ajo që është vërtet interesante në lidhje me këtë metropol shkretëtire është planimetria strategjike e kodrave. Termitet krijojnë një model ‘të shpërndarë tepër’, kodrat janë të vendosura rreth 65 metra larg njëra-tjetrës, një model që siguron që të mos ketë mbingarkesë në tunelet nëntokësore.
Studiuesit zbuluan se termitet përdorin sinjale kimike për të udhëhequr lëvizjet e tyre, duke e bërë ndërtimin e këtyre rrjeteve të gjera tepër efikase dhe efektive. Ajo që i bën këto kodrina termitesh edhe më të jashtëzakonshme është mosha e tyre. Disa nga këto struktura janë mbi 3,800 vjeçare, duke i bërë ato më të vjetra se shumë monumente ikonike të ndërtuara nga njeriu. Dhe pavarësisht kushteve sfiduese të shkretëtirës, ku burimet janë të pakta, termitet kanë lulëzuar duke krijuar një ekosistem të qëndrueshëm nën sipërfaqe.
/gsh
