Në prill të vitit 1951, Amerika pa diçka të paimagjinueshme të ndodhte, një burrë i qetë nga Misuri u ngrit kundër gjeneralit më të madh të kombit dhe e shkarkoi atë drejtpërdrejt në radio.
Ai burrë ishte Harry S. Truman. Gjenerali ishte DouglasMacArthur, heroi i Luftës së Dytë Botërore, i adhuruar nga miliona, i lavdëruar si një legjendë e gjallë.
Truman, nga ana tjetër, ishte një njeri i zakonshëm që kurrë nuk kishte kërkuar famë. Djali i një fermeri, një biznesmen i dështuar, një ushtar që nuk u ngrit përmes privilegjit, por përmes këmbënguljes së pastër.
Lufta e Koresë po shndërrohej në një makth. Qytete po digjeshin. Ushtarët po ngrinin nga të ftohtit.
Ndërsa MacArthur, i zgjuar, arrogant, i papërmbajtshëm,kërkonte të bombardohej Kina, edhe nëse kjo do të thoshte nisjen e Luftës së Tretë Botërore.
Kur Trumani refuzoi, MacArthur e talli publikisht, shpërfilli urdhrat dhe u përpoq ta drejtonte luftën sipas mënyrës së vet.
Të gjithë e paralajmëruan Trumanin: “Nuk mund ta shkarkosh,ai është i paprekshëm. Do ta shkatërrosh veten.”
Përgjigjja e Trumanit ishte e ftohtë dhe e thjeshtë: “Nuk do të lejoj që të më frikësojë një gjeneral, pavarësisht sa yje ka në supe.”
Me 11 prill 1951, Trumani qëndroi vetëm në zyrën e tij, ndërsa tymi i cigares përdridhej rreth llambës. Ai shtypi një mesazh të shkurtër, pa dramë, pa fjalime: “Gjenerali i Ushtrisë DouglasMacArthur është liruar nga detyrat e tij.”
Pastaj e lexoi për shtypin, dhe ndryshoi historinë. Vendin e përfshiu një shpërthim reagimesh. Mbështetësit e MacArthur-it bërtitën “tradhti”. Turma të zemëruara brohorisnin jashtë Shtëpisë së Bardhë.
Popullariteti i Trumanit ra në 22%, një nga më të ulëtit në historinë amerikane. Por ai nuk u lëkund. “Kushtetuta e bën presidentin Komandant të Përgjithshëm,” tha ai me vendosmëri. “Ky nuk është sugjerim, është ligj.” Ai e dinte se çfarë do t’i kushtonte, dhe e bëri gjithsesi.
Më vonë tha: “Nuk e pushova sepse e kishte gabim, por sepse nuk ndalej së pasuri të drejtë në publik.”
Guximi i Trumanit nuk lindi në Zyrën Ovale, por vite më parë,në baltën dhe bubullimat e Luftës së Parë Botërore. Kur njerëzit e tij u thyen nën bombardimet gjermane, Trumani nuk u fsheh. Ai hyri drejt në kaos dhe bërtiti: “Ejani, bij bushtrash, doni të jetoni përgjithmonë?” Ata e ndoqën. Dhe secili prej tyre mbijetoi.
Ky ishte Harry Trumani, një burrë që qëndronte fort kur të tjerët fshiheshin. “Guximi,” shkroi më vonë, “është të bësh atë që është e drejtë kur të gjithë të tjerët shikojnë nga ana tjetër.”
Pas presidencës, ai u kthye në Independence, Missouri, pa roje, pa limuzinë, pa pasuri. Ai refuzoi ofertat e korporatave dhe jetoi me pensionin e vogël të ushtrisë. Turistët mund të shkonin drejt e në derën e shtëpisë së tij. Njëherë, një i huaj e pyeti: “A je vërtet Harry Trumani?” Ai buzëqeshi: “Mendoj se ende jam, kur më kanë nevojën.”
Vite më vonë, John F. Kennedy e pyeti si ia doli të mbijetonte në Uashington. Truman qeshi: “Thashë të vërtetën dhe pushova ata që nuk e bënin.” Trumani nuk ishte magjepsës. Nuk ishte i pasur. Por kur bota kërkoi guxim, ai nuk i puliti sytë. Në tavolinën e tij qëndronte një pllakë e vogël: “Përgjegjësia është vetëm imja.” Dhe për Harry S. Trumanin, ato nuk ishin thjesht fjalë, ishin një premtim.
