“E vërteta e madhe”, Berisha zbulon emra: Ky ishte njeriu që e dërgoi Fatos Nanon në burg
Ish-kryeministri dhe ish-presidenti Sali Berisha ka rrëfyer një nga episodet më të debatueshme të tranzicionit shqiptar – arrestimin e ish-kreut të Partisë Socialiste, Fatos Nano, në fillim të viteve ’90. Në një intervistë televizive, Berisha dha versionin e tij të ngjarjeve, duke mohuar çdo ndikim politik në burgosjen e rivalit të tij socialist.
“Asnjë akuzë nuk i erdhi Fatos Nanos nga Sali Berisha,” – deklaroi prerazi ish-presidenti, duke theksuar se procesi ndaj Nanos u nis nga deputeti Shane Korbeci dhe mori formë pas hetimeve të drejtësisë italiane, e cila, sipas tij, “zbuloi një aferë të madhe korrupsioni”.
Berisha kujtoi se vendimi për heqjen e imunitetit të Nanos ishte ndër më masivët në historinë parlamentare të Shqipërisë, me 104 vota pro, përfshirë edhe ato të deputetëve që më vonë u rreshtuan përkrah tij.
“Ka pasur individë që mund të kenë vepruar në mënyrë të paqytetëruar,” tha ai, “por nuk ka pasur një tendencë qendrore politike kundër Fatos Nanos.”
Në vijim, Berisha e krahasoi rastin e Nanos me situatën e tij aktuale, duke justifikuar mospërgjigjen ndaj thirrjeve të prokurorisë me faktin se si ish-president ka të drejtë të përfaqësohet nga avokatët. “Kjo është një e drejtë që e kam ushtruar gjithmonë duke respektuar ligjin,” – tha ai.
Në rrëfimin e tij, Berisha bëri edhe një zbulim të pazakontë politik: pas humbjes së zgjedhjeve, ai kishte kërkuar që parlamenti i ri të amnistonte Nanon.
“Kërkova që Fatos Nano të amnistohej. Për mua, si politikan, ai ishte i amnistuar që në momentin që fitoi zgjedhjet,” deklaroi Berisha.
“Ai drejtoi fushatën, ky është kapitull i mbyllur,” shtoi ai, duke e ndarë qartë gjykimin politik nga ai ligjor.
Kronologjia e ngjarjes
Fatos Nano u dënua më 3 prill 1994 me 12 vite burg, i akuzuar për abuzim me fondet e ndihmës italiane gjatë periudhës kur ishte kryeministër në vitin 1991. Sipas akuzës, gjatë qeverisjes 100-ditëshe, Nano kishte shkelur procedurat e prokurimit për mallrat e ndihmës, duke favorizuar firmën “Levante Company”, të lidhur me biznesmenin Ajdin Sejdia.
Nano u arrestua më 30 korrik 1993 në zyrën e prokurorit Fatos Dervishi – një ngjarje që u përjetua nga socialistët si një akt politik dhe që më vonë do ta kthente atë në simbol të “persekutimit opozitar”.
Nga qelia te rikthimi në pushtet
Burgosja e Fatos Nanos e forcoi figurën e tij brenda së majtës, duke e shndërruar në një hero të bazës socialiste. Ai u lirua gjatë trazirave të vitit 1997, në kuadër të amnistisë së përgjithshme pas presionit të opozitës dhe ndërkombëtarëve. Nano u rikthye në politikë si lider i padiskutueshëm i Partisë Socialiste, duke e udhëhequr atë drejt fitores në zgjedhjet e po atij viti.
Në pushtet, Nano u dallua për një stil të balancuar e ironik në politikë. Deklarata e tij më e famshme – “Jo me, as, as. Por edhe, edhe!” – dhënë në një intervistë me gazetaren Rudina Xhunga, mbeti simbol i mënyrës se si ai e shihte kompromisin politik.
Berisha dhe Nano – një marrëdhënie që ndryshoi historinë
Rivaliteti mes dy figurave, që ka dominuar për dekada skenën politike shqiptare, mbetet një nga historitë më emblemë të tranzicionit. Në rrëfimin e tij, Berisha u përpoq të ndajë qartësisht përgjegjësitë, duke e vendosur veten jashtë skemave të hakmarrjes politike dhe duke e quajtur kapitullin “të mbyllur”.
