Sëmundjet trashëgimore shpesh lidhen me nënën, por gjenetika e babait luan një rol po aq të rëndësishëm.
Shkenca tregon se disa sëmundje kanë më shumë gjasa të vijnë nga ana e babait. Zbuloni më poshtë se cilat sëmundje mund të trashëgojnë fëmijët nga babai i tyre – dhe si të reagoni në kohë.
Sëmundje të zemrës
Burrat kanë një rrezik më të lartë për sëmundje kardiovaskulare dhe faktorët gjenetikë shpesh kalohen nga babai te djali ose vajza. Nëse babai juaj ka pasur atak në zemër, anginë pektoris ose presion të lartë të gjakut para moshës 55 vjeç – rreziku juaj është dyfish më i lartë, raporton N1 Sarajevë.
Çfarë duhet të keni kujdes: Vështirësi në frymëmarrje, dhimbje në gjoks, kolesterol i lartë.
Kanceri i prostatës
Kanceri i prostatës ka një komponent të fortë gjenetik. Nëse babai e ka ose e ka pasur sëmundjen, rreziku për djemtë është dukshëm më i lartë – veçanërisht nëse kanceri është shfaqur para moshës 65 vjeç.
Parandalimi: Teste të rregullta të PSA-së pas moshës 45 vjeç, veçanërisht nëse ka një histori familjare.
Sëmundjet autosomale dominante
Disa sëmundje transmetohen nëse trashëgohet vetëm një gjen i mutuar – dhe këtu babai luan një rol kyç. Shembuj janë sëmundja e Huntingtonit, disa forma të epilepsisë dhe madje edhe neurofibromatoza.
Shenjat paralajmëruese: Simptoma neurologjike, tike, humbje e kontrollit të muskujve, ndryshime të lëkurës.
Tullaci
Alopecia androgjenetike (rënia e flokëve) trashëgohet në mënyrë dominuese nga babai. Tek burrat, ajo fillon që në fillim të të njëzetave, dhe gjenet nga ana e babait shpesh përcaktojnë se kur dhe sa flokë do të humbasin.
Çrregullime të shikimit – glaukoma dhe verbëria e ngjyrave
Faktorët gjenetikë tek baballarët mund të ndikojnë në zhvillimin e glaukomës (rritje e presionit të syve) dhe verbërisë ndaj ngjyrave (pamundësi për të dalluar ngjyrat), veçanërisht tek fëmijët meshkuj.
Simptomat: Shikim i turbullt, dhimbje në sy, probleme me perceptimin e ngjyrave.
Çrregullimet e spektrit të autizmit dhe ADHD
Edhe pse këto sëmundje nuk janë ekskluzivisht “mashkullore”, hulumtimet tregojnë se gjenet e baballarëve, veçanërisht të atyre më të moshuar, mund të mbartin një gjasë më të lartë të mutacioneve që rrisin rrezikun e autizmit dhe çrregullimit të mungesës së vëmendjes.
Shenjat e hershme paralajmëruese tek fëmijët: Vështirësi në të folur, shmangia e kontaktit me sy, impulsivitet.
Hemofilia dhe mutacione të tjera gjenetike në kromozomin X
Baballarët nuk ua kalojnë kromozomin X djemve të tyre (duke u dhënë atyre një Y), por ua kalojnë X vajzave të tyre. Nëse një baba mbart një mutacion të kromozomit X (p.sh. për hemofili), të gjitha vajzat e tij do ta mbajnë atë mutacion.
Rëndësia: Edhe pse vajzat mund të mos kenë simptoma, ato mund t’i kalojnë te fëmijët e tyre.
