Foshnjat e krijuara duke përdorur ADN-në e tre personave lindin pa sëmundje të trashëgueshme
Tetë foshnje janë lindur në Mbretërinë e Bashkuar duke përdorur një teknikë të avancuar që përfshin material gjenetik nga tre persona të ndryshëm, me qëllimin për të parandaluar sëmundje mitokondriale të rënda dhe shpesh fatale, bëjnë të ditur mjekët britanikë.
Metoda, e zhvilluar nga shkencëtarë në Mbretërinë e Bashkuar, kombinon vezën dhe spermën nga prindërit biologjikë me një vezë të dytë nga një grua dhuruese. Teknikës i është dhënë statusi ligjor në vend që prej një dekade, por tashmë është konfirmuar se ajo çon në lindjen e fëmijëve të shëndetshëm, të lirë nga këto sëmundje të pashërueshme.
Sëmundjet mitokondriale trashëgohen zakonisht nga nëna dhe pengojnë trupin të prodhojë energjinë e nevojshme për jetesë. Kjo mungesë energjie mund të shkaktojë paaftësi të rënda, dëmtime të trurit, verbëri, dështim të organeve dhe shpesh vdekje të foshnjës brenda ditëve të para pas lindjes.
Fëmijët e lindur përmes kësaj metode trashëgojnë shumicën e ADN-së nga prindërit e tyre (rreth 99.9%), por marrin edhe një sasi shumë të vogël (rreth 0.1%) të ADN-së nga dhuruesja, konkretisht mitokondritë e saj të shëndetshme – një ndryshim që mund të përcillet brez pas brezi.
Familjet që kanë kaluar nëpër këtë proces kanë zgjedhur të mbeten anonime për të ruajtur privatësinë e tyre, por kanë dhënë deklarata përmes Qendrës së Fertilitetit në Newcastle, ku edhe janë kryer procedurat.
Një nënë që ka lindur një vajzë përmes kësaj metode ka thënë:
“Pas viteve me pasiguri, kjo trajtim na dha shpresë – dhe më pas na dha vajzën tonë. E shohim sot, plot jetë dhe mundësi, dhe jemi të mbushur me mirënjohje.”
Ndërsa nëna e një djali shtoi:
“Falë këtij përparimi të jashtëzakonshëm dhe mbështetjes që morëm, familja jonë e vogël është më në fund e plotë. Barrën emocionale të sëmundjes mitokondriale e ka zëvendësuar shpresa, gëzimi dhe një mirënjohje e thellë.”
Mitokondritë janë struktura mikroskopike brenda pothuajse çdo qelize të trupit, që përdorin oksigjenin për të kthyer ushqimin në energji. Kur ato janë të dëmtuara, trupi nuk merr energjinë e nevojshme për funksione jetike si rrahjet e zemrës apo aktiviteti i trurit.
Rreth një në 5,000 foshnje lindin me sëmundje mitokondriale. Ekipi në Newcastle parashikon një nevojë prej 20 deri në 30 lindje të tilla në vit përmes kësaj metode.
Për shumë prindër, kjo teknologji ka ardhur pas përvojës së dhimbshme të humbjes së fëmijëve të tjerë për shkak të kësaj sëmundjeje. Si mitokondritë trashëgohen vetëm nga nëna, teknika përdor vezët e nënës dhe të një dhuruese me mitokondri të shëndetshme.
Shkenca qëndron prapa një procesi të ndërlikuar laboratorik, ku vezët nga nëna dhe dhuruesja fertilizohen me spermën e babait. ADN-ja kryesore nga prindërit ruhet, ndërsa mitokondritë e dhuruara mbeten për të siguruar shëndetin qelizor të foshnjës.
Kjo arritje, zhvilluar në Universitetin e Newcastle dhe në sistemin spitalor NHS, përfaqëson një përparim të madh në fushën e mjekësisë gjenetike dhe fertilitetit.
