Rastet e kancerit tek të rinjtë janë në rritje. Në fakt, grupmosha e vetme që ka shënuar rritje të rasteve me kancer nga viti 1995 deri në 2020 është pikërisht ajo e të rinjve. Kjo ka bërë që shumë njerëz të pyesin: “Kur është momenti i duhur për të bërë një mamografi?”
Kur duhet të bëni një mamografi?
Sipas Dr. Arif Kamal, zyrtar i lartë në Shoqatën Amerikane të Kancerit, gratë duhet të fillojnë të konsiderojnë mamografinë që në moshën 40-vjeçare dhe ta diskutojnë këtë me mjekun e tyre. Ai rekomandon që mamografia të bëhet çdo vit pas kësaj moshe.
“Ulja e moshës për mamografinë në 40 vjeç është një hap i rëndësishëm, sepse çdo vit diagnostikohen rreth 60,000 raste me kancer gjiri tek gratë nën 50 vjeç,” shpjegon Dr. Stacy Smith-Foley, drejtoreshë e Qendrës së Gjirit në CARTI.
Përveç kësaj, ndryshimi i moshës së rekomanduar synon të adresojë edhe pabarazitë në shëndet. Për shembull, gratë me ngjyrë kanë më shumë gjasa të diagnostikohen me kancer gjiri para moshës 40 vjeç dhe kanë një normë vdekshmërie 40% më të lartë se gratë e bardha.
Po rritja e rasteve me kancer tek të rinjtë?
Ndërsa shqetësimi për rritjen e rasteve të kancerit tek të rinjtë është i kuptueshëm, Dr. Kamal thotë se nuk ka ende prova të mjaftueshme për të ndryshuar rekomandimet dhe për të nisur mamografinë para moshës 40 vjeç, përveç rasteve me faktorë rreziku.
Cilët janë faktorët e rrezikut?
Nëse keni faktorë të caktuar rreziku, mund të jetë e nevojshme të filloni kontrollet më herët. Disa prej tyre përfshijnë:
• Historia familjare: Nëse keni një familjar të afërt (nënë, motër, baba, vëlla) me kancer gjiri, rekomandohet që të nisni mamografinë 10 vjet para moshës kur u diagnostikua ai person.
• Ekspozimi ndaj rrezatimit: Nëse keni pasur ekspozim të hershëm ndaj rrezatimit, për shembull, në rastet e skanimeve të shumta për probleme me zemrën apo mushkëritë, duhet ta diskutoni me mjekun.
https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?gdpr=1&us_privacy=1—&gdpr_consent=CQFTH0AQFTH0AEsACCENBIFoAP_gAEPgAABYINJB7C7FbSFCwH5zaLsAMAhHRsAAQoQAAASBAmABQAKQIAQCgkAQFASgBAACAAAAICZBIQIECAAACUAAQAAAAAAEAAAAAAAIIAAAgAEAAAAIAAACAIAAEAAIAAAAEAAAmAgAAIIACAAAhAAAAAAAAAAAAAAAAgCAAAAAAAAAAAAAAAAAAQOhSD2F2K2kKFkPCmwXYAYBCujYAAhQgAAAkCBMACgAUgQAgFJIAgCIFAAAAAAAAAQEiCQAAQABAAEIACgAAAAAAIAAAAAAAQQAABAAIAAAAAAAAEAQAAIAAQAAAAIAABEhCAAQQAEAAAAAAAQAAAAAAAAAAABAAA&addtl_consent=2~70.89.93.108.122.149.196.236.259.311.313.323.358.415.449.486.494.495.540.574.609.827.864.981.1029.1048.1051.1095.1097.1126.1205.1276.1301.1365.1415.1449.1514.1570.1577.1598.1651.1716.1735.1753.1765.1870.1878.1889.1958.2072.2253.2299.2373.2415.2506.2526.2568.2571.2575.2624.2677~dv.&gpp_sid=-1&client=ca-pub-5044837671341219&output=html&h=358&adk=4259099757&adf=2611131708&pi=t.aa~a.3626898484~i.30~rp.4&w=430&abgtt=6&lmt=1743423940&num_ads=1&rafmt=1&armr=3&sem=mc&pwprc=9066919497&ad_type=text_image&format=430×358&url=https%3A%2F%2Fwww.anabelmagazine.com%2Fnews%2F81492%2Fa-je-shume-e-re-per-nje-mamografi-ja-cfare-duhet-te-dish&fwr=1&pra=3&rh=356&rw=430&rpe=1&resp_fmts=3&sfro=1&wgl=1&fa=27&dt=1743423940332&bpp=3&bdt=1062&idt=-M&shv=r20250327&mjsv=m202503270201&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3D04685f9e092296f4%3AT%3D1725907022%3ART%3D1743423922%3AS%3DALNI_MbpJjBTrEpVIEDRzrhj1ZoECvMdOg&gpic=UID%3D00000ee3d355beb0%3AT%3D1725907022%3ART%3D1743423922%3AS%3DALNI_Mb1BhuGhcFzIM2GUSi0Xr59cz–IQ&eo_id_str=ID%3Dabfe14cd4a62d4dd%3AT%3D1741508033%3ART%3D1743423922%3AS%3DAA-Afjb7nBudUE2bb-sr1wt-Kq95&prev_fmts=0x0%2C300x250&nras=2&correlator=6079509521742&frm=20&pv=1&u_tz=120&u_his=38&u_h=932&u_w=430&u_ah=932&u_aw=430&u_cd=24&u_sd=3&adx=0&ady=3922&biw=430&bih=733&scr_x=0&scr_y=537&eid=31091181%2C42531706%2C42532523%2C95344789%2C95353387%2C95356498%2C95356504%2C31091376%2C95356788%2C95356929&oid=2&pvsid=2967188113802810&tmod=1637626851&uas=1&nvt=1&ref=https%3A%2F%2Fwww.anabelmagazine.com%2F&fc=1408&brdim=0%2C0%2C0%2C0%2C430%2C0%2C430%2C932%2C430%2C847&vis=1&rsz=%7C%7Cs%7C&abl=NS&fu=128&bc=31&bz=1&psd=W251bGwsbnVsbCxudWxsLDNd&ifi=7&uci=a!7&btvi=2&fsb=1&dtd=405
• Mosha e menstruacioneve të para:Gratë që kanë pasur menstruacionet e para në moshë të hershme (p.sh., 10-11 vjeç) janë më të rrezikuara se ato që i kanë pasur në moshën 13-14 vjeç, për shkak të ekspozimit më të gjatë ndaj estrogjenit.
• Shtatzënia dhe gjidhënia: Gratë që nuk kanë pasur fëmijë ose nuk kanë ushqyer me gji kanë një rrezik më të lartë, sepse shtatzënia dhe gjidhënia reduktojnë ekspozimin ndaj hormoneve.
• Sindromat e kancerit: Nëse në familjen tuaj ka raste me kancer të stomakut, gjirit, vezoreve apo edhe të zorrës së trashë, mund të jeni më të rrezikuara. Në këto raste, mund të jetë e nevojshme të bëni teste gjenetike dhe të filloni kontrollet më herët.
Pra, a duhet të shqetësoheni?
Nëse nuk keni faktorë të lartë rreziku, mund të ndiqni rekomandimet për të filluar mamografinë në moshën 40 vjeç. Por nëse keni ndonjë nga faktorët e mësipërm, është e rëndësishme të flisni me mjekun për të përcaktuar planin më të mirë për ju. Në çdo rast, kontrolli i rregullt dhe njohja e trupit tuaj është gjithmonë një hap i mirë drejt parandalimit dhe zbulimit të hershëm.
