Politika e ka vrarë intelektualizmin dhe intelektualizmi vetveten! Ku po shkojmë si shoqëri?!

Nga Vladimir Muçaj:

“I jemi larguar intelektualizmit”

Dikur, intelektualët ishin ata që udhëhiqnin shoqërinë, orientonin debatin publik dhe vendosnin standarde të larta për politikën dhe jetën e përditshme. Ata formësonin opinionin me ide, argumente dhe vizion për të ardhmen. Sot, ky realitet ka ndryshuar rrënjësisht. Po jetojmë në një kohë kur mediokriteti dhe banaliteti po zëvendësojnë vlerat e dijes, duke na larguar gjithnjë e më shumë nga intelektualizmi.

Politika si arenë e mediokritetit

Në politikë, shpesh promovohen njerëz që nuk kanë as formim të duhur akademik, as vizion për të ardhmen. Ata nuk arrijnë të artikulojnë një ide të qartë, por mbështeten në populizëm, retorikë boshe dhe sensacione. Argumenti i bazuar në fakte dhe analiza është zëvendësuar me fjalë të thjeshta, shpesh të pasakta, por që përsëriten aq shumë sa bëhen “të vërteta” për publikun. Intelektuali i vërtetë është shtyrë në periferi, duke u konsideruar “elitar” ose “i shkëputur nga realiteti”.

Në vend të liderëve me formim të fortë intelektual dhe me vlera të qarta, kemi personazhe që bëjnë karrierë mbi bazën e populizmit, klientelizmit apo edhe spektaklit mediatik. Mjafton të analizojmë fushatat elektorale, ku më shumë rëndësi ka performanca në TikTok sesa përmbajtja e programeve politike. Ligjërimi publik është reduktuar në meme dhe batuta, ndërsa çështjet madhore të shoqërisë diskutohen me logjikën e thjeshtuar të rrjeteve sociale.

Banalizimi i jetës së përditshme

Edhe në jetën e përditshme, modelet që promovohen janë gjithnjë e më të varfra intelektualisht. Në vend të leximit, reflektimit dhe debatit të thelluar, shoqëria po kthehet në konsumator të formave sipërfaqësore të argëtimit. Mediat sociale kanë krijuar një kulturë të menjëhershme, ku suksesi matet me “like” dhe “views”, jo me përmbajtjen e vërtetë.

Në televizione dhe media, programet më të ndjekura janë ato që bazohen në skandale, thashetheme dhe banalitet. Në vend të debateve të thelluara mbi çështje që ndikojnë realisht shoqërinë, përballemi me reality show, intervista pa vlerë dhe spektakle që nxisin më shumë instinktet sesa mendimin kritik.

Pasojat e largimit nga intelektualizmi

Largimi nga intelektualizmi nuk është thjesht një problem kulturor, por ka pasoja të drejtpërdrejta në zhvillimin e shoqërisë. Kur vendimet politike merren nga njerëz që nuk kanë njohuritë e duhura, rezultatet janë politika të dështuara dhe korrupsion i institucionalizuar. Kur shoqëria ushqehet me banalitet dhe mediokritet, krijohet një brez i ri që nuk lexon, nuk mendon kritikisht dhe nuk ka ambicie për ndryshim.

Dija dhe mendimi kritik janë themeli i çdo shoqërie të përparuar. Nëse vazhdojmë t’i largojmë intelektualët nga qendrat e vendimmarrjes dhe të promovojmë mediokritetin, atëherë do të përballemi me një shoqëri që nuk di të qeverisë veten dhe që është e ekspozuar ndaj manipulimit dhe degradimit të vazhdueshëm.

Si mund të rikthehemi te intelektualizmi?

Rikthimi i intelektualizmit kërkon një ndryshim të thellë në mënyrën si e konceptojmë dijen dhe suksesin. Duhet të promovojmë njerëz me vizion, të mbështesim debatet me argumente dhe të kërkojmë cilësi në politikë, media dhe arsim. Shoqëria ka nevojë për modele të reja, jo për personazhe që bëhen të famshëm për shkak të skandaleve dhe spektaklit bosh.

Nëse duam një të ardhme më të ndritur, duhet të rimëkëmbim kulturën e dijes dhe të rikthejmë në qendër të vëmendjes intelektualin – atë që mendon, argumenton dhe ndryshon shoqërinë me ide, jo me batuta boshe dhe slogane të zbrazëta.