E ngjashme me bërthamën e Tokës, shkencëtarët: Hëna ka një shtresë të lëngshme dhe një bërthamë të ngurtë

Debati nëse bërthama e brendshme e Hënës është e ngurtë apo e shkrirë ka përfunduar pas një studim që argumenton se bërthama në të vërtetë është një sferë e fortë me një densitet të ngjashëm me atë të hekurit. Hetimi i përbërjes së brendshme të trupave qiellorë realizohet në mënyrë më efektive përmes të dhënave sizmike. Mënyra se si valët e zërit të prodhuara nga tërmetet lëvizin dhe reflektojnë materialin brenda një planeti ose hëne, mund t’i ndihmojë shkencëtarët të krijojnë një hartë të detajuar të brendësisë së tij.

Për Hënën, ka të dhëna sizmike të mbledhura nga misioni Apollo, por rezolucioni është shumë i ulët për të përcaktuar me saktësi gjendjen e bërthamës së brendshme, raporton Science Alert. Ajo që duhet është se ekziston një bërthamë e jashtme e lëngshme megjithëse ajo që përmban bërthama mbetet për debat. Ndërsa modelet e një bërthame të brendshme të ngurtë dhe një lëngu funksionojnë po aq mirë me të dhënat e Apollo, shkruan CNN.

Astronomi Arthur Briaud i Qendrës Kombëtare të Kërkimeve Shkencore të Francës dhe kolegët e tij, për studimin e botuar në revistën Nature, mblodhën të dhëna nga misionet hapësinore dhe eksperimentet me rreze lazer për të përpiluar një profil të veçorive të ndryshme hënore si shkalla e deformimit të Hënës nga gravitacioni, ndërveprimi me Tokën, ndryshimi i distancës së saj nga Toka dhe dendësia e saj. Më pas ata kryen simulime me lloje të ndryshme bërthamash për të gjetur se cilat përshtaten më mirë me të dhënat e vëzhgimit.

Shkencëtarët kanë zbuluar se bërthama e Hënës është shumë e ngjashme me atë të Tokës me një shtresë të jashtme të lëngshme dhe një bërthamë të brendshme të ngurtë. Sipas modelimit të tyre, bërthama e jashtme ka një rreze prej rreth 362 kilometra dhe bërthama e brendshme ka një rreze prej rreth 258 kilometra rreth 15% e rrezes totale të Hënës. Bërthama e brendshme ka gjithashtu një densitet prej rreth 7822 kilogramë për metër kub, që është shumë afër densitetit të hekurit.

Në vitin 2011, një ekip i udhëhequr nga shkencëtari planetar i NASA-s Marshall Renee ëeber kishte arritur një rezultat të ngjashëm duke përdorur teknikat sizmologjike të disponueshme në atë kohë në të dhënat e Apollo. Ata gjetën prova të një bërthame të brendshme të fortë me një rreze prej rreth 240 kilometrash dhe një densitet prej rreth 8,000 kilogramë për metër kub.

Studimi i ri nga Briaud dhe ekipi i tij konfirmon gjetjet e mëparshme dhe avancon teorinë se bërthama hënore është e ngjashme me atë të Tokës. Dhe kjo ka disa implikime interesante për evolucionin e Hënës. Ne e dimë se menjëherë pas formimit të saj, Hëna kishte një fushë magnetike të fortë, e cila filloi të bjerë rreth 3.2 miliardë vjet më parë. Një fushë e tillë magnetike krijohet nga lëvizja dhe ndërrimi në bërthamë, kështu që ajo nga e cila përbëhet bërthama hënore ka një lidhje të thellë me mënyrën se si dhe pse fusha magnetike u zhduk.