Njerëzimi ka nxjerrë jashtë ekuilibrit ciklin global të ujit “për herë të parë në historinë njerëzore”, duke nxitur një katastrofë në rritje të ujit që do të shkatërrojë ekonomitë, prodhimin e ushqimit dhe jetët, sipas një raporti të ri historik.
Dekada të përdorimit shkatërrues të tokës dhe keqmenaxhimit të ujit janë përplasur me krizën klimatike të shkaktuar nga njerëzit për të vënë “stres” në ciklin global të ujit, thuhet në raportin e publikuar nga Komisioni Global për Ekonominë e Ujit, një grup liderësh dhe ekspertësh ndërkombëtarë.
Bëhet e ditur se cikli i ujit i referohet sistemit kompleks me të cilin uji lëviz rreth Tokës. Uji avullohet nga toka – duke përfshirë nga liqenet, lumenjtë dhe bimët – dhe ngrihet në atmosferë, duke formuar lumenj të mëdhenj avulli të aftë për të udhëtuar në distanca të gjata, përpara se të ftohen, kondensohen dhe përfundimisht të bien përsëri në tokë si shi ose borë.
Të mbjellat po tkurren dhe qytetet po fundosen ndërsa ujërat nëntokësore nën to thahen. Pasojat do të jenë edhe më katastrofike pa veprime urgjente. Kriza e ujit kërcënon më shumë se 50% të prodhimit global të ushqimit dhe rrezikon të zvogëlojë një mesatare prej 8% të GDP-së së vendeve deri në vitin 2050.
“Për herë të parë në historinë njerëzore, ne po e shtyjmë ciklin global të ujit jashtë ekuilibrit”, tha Johan Rockstrom, bashkëkryetar i Komisionit Global për Ekonominë e Ujit dhe një autor i raportit.
Ndërprerjet në ciklin e ujit janë “thellësisht të ndërthurura” me ndryshimet klimatike, thuhet në raport. Raporti llogarit se, mesatarisht, njerëzve u nevojiten një minimum prej rreth 4,000 litrash në ditë për të bërë një “jetë dinjitoze”.
Richard Allan, profesor i shkencave klimatike në Universitetin Reading, Angli, tha se raporti “përshkruan një pamje të zymtë të përçarjes së shkaktuar nga njerëzit në ciklin global të ujit, burimi natyror më i çmuar që në fund të fundit mbështet jetesën tonë”.
Aktivitetet njerëzore “po ndryshojnë strukturën e tokës sonë dhe ajrin mbi të cilin po ngroh klimën, duke intensifikuar ekstremet e lagështa dhe të thata dhe duke i larguar modelet e erës dhe të reshjeve”, shtoi Allan.
Kriza mund të trajtohet vetëm përmes menaxhimit më të mirë të burimeve natyrore dhe shkurtimeve masive të ndotjes nga ngrohja e planetit. Autorët e raportit thonë se qeveritë botërore duhet ta njohin ciklin e ujit si një “të mirë të përbashkët” dhe ta trajtojnë atë kolektivisht.
Vendet janë të varura nga njëri-tjetri, jo vetëm përmes liqeneve dhe lumenjve që përshkojnë kufijtë, por edhe për shkak të ujit në atmosferë, i cili mund të përshkojë distanca të mëdha – që do të thotë se vendimet e marra në një vend mund të prishin reshjet në një tjetër./OraNews
